12
tysięcy lat przed naszą erą - ślady osadnictwa człowieka
epoki kamiennej na Mazowszu. |
700-400 lat przed naszą
erą - epoka żelaza - cmentarz ludności kultury łużyckiej
na terenie dzisiejszego Grochowa |
połowa X wieku - połowa
wieku XI - najstarszą osadą na terenie dzisiejszej
Warszawy było Bródno (gród warowny) |
połowa XI w. wieś Kamion z
nadania Bolesława Śmiałego należąca od 1065 roku do
opactwa benedyktyńskiego w Mogilnie |
od XI w. istnieje wieś
Służew (Służewo) należąca do opatów czerwińskich -
siedziba parafii od 1238 r.
|
1136 - pierwsze zapiski
dot. wsi Solec |
1262 - najazd Litwinów na
osadę Jazdów (dziś teren Zamku Ujazdowskiego) |
1281 - najazd
księcia Płockiego Bolesława II na Jazdów. |
1289 - pierwsza wzmianka
dotycząca fundacji kościoła św. Jerzego (Świętojerska
przy Freta). |
1310 - Bolesław II
mazowiecki wydzielił synom Siemowitowi i Trojdenowi
dzielnice w Warszawie i Czersku |
1313 - 23 kwietnia -
pierwsza wzmianka o Warszawie |
1338 - 1 grudnia –
warszawski kościół św. Jana: sędziowie papiescy ogłosili
pozew w sprawie zatargu między królem Polski Kazimierzem
Wielkim a Zakonem Krzyżackim o Ziemię Chełmińską i
Dobrzyńską. W dokumencie umieszczono pierwszy oficjalny
opis Warszawy. |
1339 - 4 lutego - 15 września
odbywa się w Warszawie, przed sądem Papieskim, proces
pomiędzy królem Polski Kazimierzem Wielkim, a Zakonem
Krzyżackim oskarżonym o bezprawne zagarnięcie Pomorza i
Ziemi Chełmińskiej. |
1355 - zakończenie budowy
kościoła św. Marcina - ul. Piwna |
1376 - 26 lipca – książę
Janusz I wydał w Zakroczymiu przywilej dla mieszczan
warszawskich na wybudowanie łaźni miejskiej i czerpanie
z niej dochodów na potrzeby miasta. Książę zastrzegł
sobie prawo do bezpłatnego korzystania z łaźni jeden
dzień w tygodniu. |
1400 - założenie Nowego Miasta (samorządne od 1408 r.) |
1413 - książę mazowiecki
Janusza I Starszy potwierdził i rozszerzył prawa
miejskie dla Warszawy |
1429 - z akt dawnych
wynika, że przed tym rokiem stał na Rynku Starego Miasta
murowany ratusz z wieżą (przebudowany w XVII w. zburzony
w 1817). |
1442 - 1444 - budowa
szpitala św. Ducha przy kościele św. Marcina (Piwna)
ufundowanego przez Annę księżnę mazowiecką. |
1483 - Wygnanie Żydów z
Warszawy. 1527 - wydano zakaz pobytu Żydów w Warszawie |
1529 - 27 grudnia –
Zygmunt I Stary przyłączył Mazowsze do Polski. |
1544 - pożar Starego
Miasta |
1548 - wzniesiono Barbakan
warszawski w ramach murów obronnych. Barbakan został
zaprojektowany przez Jana Baptystę z Wenecji. Nie
spełniał w zasadzie funkcji obronnych poza okresem
potopu szwedzkiego, kiedy był odbijany przez wojska
króla Jana Kazimierza (1656). |
1568 - początek budowy
pierwszego mostu stałego na Wiśle |
1560 - zbudowano Bramę
Białą (Wieża
Biała) prowadzącą z Kamiennych Schodków ku Wiśle
Wieża Biała wybudowana została w drugiej połowie XVI w.,
służąc do połowy XVII w. za więzienie miejskie.
Rozebrana została wg W. Kolberga dopiero w 1838 r. |
1571 - założenie szpitala
przy kaplicy św. Krzyża |
1573 - 28 stycznia -
uchwała zwana Konfederacją Warszawską podjęta na sejmie
konwokacyjnym zapewniająca swobodę wyznania polskiej
szlachcie. |
1573 - 5 kwietnia – w
Warszawie otwarto pierwszy stały most, zaprojektowany
przez Erazma z Zakroczymia (na wysokości obecnej ulicy
Mostowej) |
1573 - 9 - 11 maja – pod
Warszawą, we wsi Kamionek, zakończyła się pierwsza wolna
elekcja w Polsce. W elekcji wziął udział hiszpański
poseł Pedro Fajardo. Interrex - prymas Jakub Uchański -
ogłosił wybór francuskiego królewicza Henryka Walezjusza
na króla Polski. |
1574 - 24 sierpnia –
senatorowie zebrani na zjeździe w Warszawie zdecydowali,
że Henryk Walezy utraci koronę polską, jeśli nie wróci
do Polski do 12 maja 1575 r. |
1575 - 7 listopada –
rozpoczął obrady Sejm elekcyjny (w Woli pod Warszawą),
który wybrał na króla Stefana Batorego. |
1575 - 13 grudnia – Anna
Jagiellonka została w Warszawie wybrana w wolnej elekcji
królem Polski i wielkim księciem litewskim, a dzień
później stronnictwo szlacheckie pod przewodnictwem Jana
Zamoyskiego uznało ten fakt, przydając jej na małżonka
Stefana Batorego. |
1578 - 12 stycznia – w
Ujazdowie pod Warszawą, w przytomności Ich Królewskich
Mości Stefana i Anny, wystawiona została po raz pierwszy
Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego; sztuka,
napisana na zamówienie, uświetniła uroczystości weselne
hetmana Jana Zamoyskiego i Krystyny Radziwiłłówny. |
1578 - 20 lutego – przed
kościołem św. Anny w Warszawie w imieniu chorego
umysłowo księcia Prus Albrechta Fryderyka sprawujący nad
nim kuratelę Jerzy Fryderyk von Ansbach złożył hołd
lenny królowi Stefanowi Batoremu. |
1580 - przebudowa ratusza
Starej Warszawy |
1582 - zbudowanie Bramy
Mostowej i dzwonnicy przy kościele św. Anny |
1596 - marzec – Zygmunt
III Waza opuścił zamek na Wawelu i udał się wraz z żoną
i dworem do Warszawy. Podróż odbyto, płynąc trzema
statkami po Wiśle. Wydarzenie to przyjęto w wielu
publikacjach za akt przeniesienia stolicy państwa z
Krakowa do Warszawy, ale Kraków do końca istnienia
Rzeczypospolitej był stolicą, a Warszawa miastem
rezydencjonalnym. |
1598 - początek przebudowy
Zamku Królewskiego przez Zygmunta III. |
1602 - silny huragan
spowodował runięcie wieży w kościele św. Jana (zostało
zawalone sklepienie). |
1603 - wiosną pod naporem
kry zawalił sie most warszawski, kolejne mosty miały
charakter tymczasowy i posiłkowano się promem w
komunikacji z brzegiem praskim. |
1606 - 1607 powstają w
Warszawie pierwsze wodociągi. Przez ujęcie obfitych
źródeł u zbiegu Długiej i Leszna kierowano wodę do
wielkich zbiorników przy Nalewkach (stąd nazwa ulicy), a
stamtąd drewnianymi rurami do zbiorników na Starym i
Nowym Mieście. |
1607 - czerwiec - wybuchł
pożar w Rynku od którego zapaliły się kramy i wiele
kamienic, ogień zagroził nawet Zamkowi |
1609 - 24 maja – Zygmunt
III Waza wraz z rodziną i dworem opuścił Wawel
przenosząc się na stałe do Warszawy |
1611 - 16 listopada –
przed kościołem św. Anny w Warszawie elektor
brandenburski Jan Zygmunt Hohenzollern złożył hołd lenny
Zygmuntowi III Wazie. |
1620 - 15 listopada –
Warszawa: niezrównoważony psychicznie szlachcic Michał
Piekarski usiłował dokonać zamachu na króla Zygmunta III
Wazę.
1620 - ukończenie Pałacu Daniłowiczowskiego |
1621 - 1624 - budowa
bastionowych fortyfikacji ziemnych otaczających Starą i
Nową Warszawę |
1623 - założenie szpitala
św. Benona |
1624 - otwarto pierwszą
drukarnię w Warszawie. |
1632 - budowa mostu
łyżwowego |
1634 - 1641 budowa
prywatnej siedziby Władysława IV tzw. Villa Regia
(pałac Kazimierzowski - rektorat UW). |
1635 - Sejm zwyczajny w
Warszawie uchwalił konstytucje regulujące stosunki
pomiędzy szlachtą a duchowieństwem. |
1637 - 12 września – w
Warszawie odbył się ślub króla Władysława IV Wazy i
Cecylii Renaty Habsburżanki.
1637 - 13 września –
Cecylia Renata, żona Władysława IV Wazy, została
koronowana w katedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
1637 - 1641 budowa Pałacu Kazimierzowskiego (Krakowskie
Przedmieście 26/28) jako pałac letni Villa Regia |
1638 - początek budowy
Arsenału Rzeczypospolitej |
1644 - 24 listopada –
ustawiono figurę króla na kolumnie Zygmunta III Wazy.
Pierwszy pomnik w Warszawie. |
1648 - 10 lutego –
Władysław IV Waza nadał prawa miejskie Pradze, leżącej
na prawym brzegu Wisły naprzeciwko Warszawy. |
1650 - powstanie szpitala
Bonifratrów |
1651 - 24 marca – w
kościele oo. jezuitów na Starym Mieście w Warszawie
odbyła się instalacja i koronacja obrazu Matki Bożej
Łaskawej - Patronki Warszawy. |
1657 - zniszczenie ratusza
Nowej Warszawy |
1668 - budowa mostu
łyżwowego |
1669 - pożar szpitala przy
ul. Piwnej (odbudowany w 1682 r.) |
1670 - 19 października –
Warszawa: w kolegiacie św. Jana Eleonora Habsburżanka
została koronowana na królową Polski. |
1670 - 27 listopada –
agenci elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma
Wielkiego Elektora porwali z Warszawy Ludwika Chrystiana
Kalksteina-Stolińskiego, zwolennika połączenia Prus i
Rzeczypospolitej.
1670 - początek budowy pałacu Morsztyna |
1671 - początek budowy
kościoła Reformatów |
1679 - początek budowy
kościoła Franciszkanów i św Krzyża (ukończono w 1693 r.) |
1683 - 23 lipca – położono
kamień węgielny pod budowę kościoła Przemienienia
Pańskiego w Warszawie (kościół kapucynów przy Miodowej).
1683 - zakończenie budowy pałacu Kotowskich na Nowym
Mieście |
1688 - 1692 - budowa
kościoła Sakramentek |
1689 - 30 marca –
Kazimierz Łyszczyński, skazany - z naruszeniem prawa -
przez sąd kościelny, potem przez sąd sejmowy za ateizm
został na Rynku Starego Miasta w Warszawie okrutnie
uśmiercony: wyrwano mu język, obcięto prawą rękę, poczem
ścięto, a ciało jego spalono; kat spalił również jego
dzieło De non existentia Dei (którego esencją
było: „A więc nie ma boga”), zaś część skonfiskowanego
majątku przypadła delatorowi. |
1692 - początek budowy
Marywilu |
1700 - pomiary ulic
warszawskich |
1701 - 30 maja-18 czerwca
– obradował Sejm Warszawski; po raz pierwszy użyto tzw.
limitę sejmową, tj. odroczenie obrad. |
1702 - 23 maja – wojna
północna: wojska szwedzkie zajęły Warszawę. |
1704 - 16 lutego została
zawiązana konfederacja warszawska skierowana przeciwko
królowi Augustowi II Mocnemu.
Kontrolowana przez Szwedów konfederacja warszawska
ogłosiła w Polsce bezkrólewie. |
1705 - 31 lipca – III
wojna północna: zwycięstwo Szwedów w Bitwie pod
Warszawą.
1705 - 18 listopada – w
Warszawie zawarto sojusz polsko-szwedzki skierowany
przeciwko Rosji. |
1707 - 14 lipca - car
Piotr I zatrzymuje się w Warszawie w Pałacu Morsztyna na
Miodowej 10. |
1710 - kwiecień – Walna
Rada Warszawska, na której August II zostaje ponownie
wybrany na króla. |
1712 - 5 kwietnia –
początek obrad sejmu warszawskiego. Posłowie zajęli się
przygotowaniem propozycji dla poselstw mających udać się
do Rosji i Turcji. |
1717 - 1 lutego – w
Warszawie odbyły się obrady Sejmu Niemego, na którym z
inicjatywy konfederatów tarnogrodzkich ograniczono
kontyngent wojsk saskich w Polsce i liczebność polskiego
wojska oraz potwierdzono wolności szlacheckie i
zmniejszono władzę hetmanów. Postanowienia zawarto pod
naciskiem Rosji. |
1724 - sierpień – w
Warszawie została otwarta pierwsza kawiarnia w Polsce (w
okolicach Ogrodu Saskiego) |
1727 - 27 maja – otwarto
dla publiczności Ogród Saski w Warszawie. |
1729 - styczeń –
warszawska drukarnia pijarska rozpoczęła tłoczenie 2
gazet redagowanych przez J. Naumańskiego: Nowiny Polskie
(z wiadomościami krajowymi) i Relata Refero (z
wiadomościami zagranicznymi). |
1732 - 31 maja – pożar
Zamku Królewskiego w Warszawie. |
1733 - 12 września – na
sejmie elekcyjnym w Warszawie na Woli, 13 000 szlachty
obwołało ponownie królem Stanisława Leszczyńskiego,
który przyjechał na elekcję z Francji. |
1735 - 27 września –
początek obrad sejmu zwyczajnego pacyfikacyjnego (pod
węzłem konfederacji warszawskiej). Pierwszy sejm za
czasów August III Sasa. |
1737 - rozpoczęcie budowy wschodniego skrzydła Zamku
Królewskiego |
1740 - Utworzenie w
Warszawie Collegium Nobilium - (pierwsza uczelnia
wyższa). Założone w Warszawie przez pijara Stanisława
Konarskiego, początkowo jako Collegium Novum (nazwę
zmieniono jesienią 1741) na ulicy Długiej, następnie
rozbudowana do ulicy Miodowej (mieści się tam obecnie
Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza), a po
latach przeniesiona na Żoliborz do jurydyki Szymanowska,
gdzie działała do roku 1832. |
1747 - 8 sierpnia –
otwarto Bibliotekę Załuskich w Warszawie. |
1754 - zbudowanie pierwszych pomp ulicznych i ustawienie
pierwszych latarni |
1757 - budowa szpitala Bonifratrów |
1764 - 7 maja-23 czerwca –
sejm konwokacyjny obradujący w Warszawie, zwołany dla
przygotowania elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego,
przeprowadził szereg reform ustroju I Rzeczypospolitej. |
1765 - 15 marca – król
Stanisław August Poniatowski założył Szkołę Rycerską w
Warszawie.
1765 - 21 marca - zaczyna
ukazywać się (dwa razy w tygodniu) Monitor pierwsze
czasopismo drukowane założone przez Ignacego Krasickiego
przy wsparciu Stanisława Augusta Poniatowskiego
1765 - 1 czerwca – król
Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Dobrego
Porządku dla Starej i Nowej Warszawy.
1765 - 19 listopada – król
Stanisław August Poniatowski otworzył w Warszawie
pierwszą scenę publiczną, od 1807 nazywaną Teatrem
Narodowym.
1765 - założenie Ludwisarni. Otwarcie Mennicy. Założenie
fabryki papieru w Jeziornie pod Warszawą |
1766 - założenie Mennicy
Polskiej |
1767 - 15 grudnia –
spłonęło południowe skrzydło Zamku Królewskiego w
Warszawie.
1767 - budowa prochowni na Woli |
1768 - początek wytyczenia Osi Stanisławowskiej,
wyznaczenie Placu Na Rozdrożu
1768 - założenie manufaktury powozów Dangla. |
1770 - Otoczenie Warszawy
i Pragi wałami zwanymi Wałami Lubomirskiego.
1770 - Nadanie stałych nazw ulicom.
1770 - Założenie cmentarza Świętokrzyskiego |
1772 - W Warszawie
pojawiają się pierwsze latarnie na ulicach. |
1773 - 14 października –
powstała Komisja Edukacji Narodowej - pierwsze
ministerstwo edukacji w Europie. |
1774 - budowa domu P.
Teppera przy Miodowej |
1777 - wprowadzenie
obowiązku oświetlania ulic |
1778 - 11 lipca – w
warszawskim Pałacu Radziwiłłów miała miejsce prapremiera
opery Nędza uszczęśliwiona z tekstem Franciszka
Bohomolca (przerobionym na libretto operowe przez
Wojciecha Bogusławskiego) i z muzyką Macieja
Kamieńskiego (spolonizowanego Słowaka) - początek
największego rozkwitu polskiej opery narodowej. |
1779 - początek
regularnych pomiarów meteorologicznych w Warszawie
1779 - budowa nowego budynku teatralnego przy pl.
Krasińskich |
1781 - 16 czerwca –
premiera komedii Fircyk w zalotach Franciszka
Zabłockiego.
1781 - ukończenie budowy kościoła
Ewngelicko-Augsburskiego |
1782 - 10 kwietnia – król
Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Kruszcową.
1782 - pożar Pałacu Krasińskich.
1782 - rozpoczęcie budowy pałacu w Królikarni |
1784 - 12 lutego – w
Warszawie w obecności króla Stanisława Augusta, nadworny
chemik i mineralog królewski Stanisław Okraszewski
dokonał udanej próby wypuszczenia w powietrze balonu
napełnionego wodorem.
1784 - Początek przebudowy Łazienek Królewskich w
Warszawie.
1784 - Pierwsza numeracja domów w Warszawie,
wprowadzenie numerów hipotecznych; pierwsza taryfa
Warszawy zawierająca spis nieruchomości. |
1787 - pożar domów przy
ul. Piekarskiej |
1788 - 6 września – w
Warszawie otwarto Teatr Stanisławowski.
1788 - 14 września – odsłonięto pomnik Jana III
Sobieskiego w Warszawie.
1788 - 6 października – otwarcie Sejmu Czteroletniego,
którego dokonali marszałkowie Stanisław Małachowski i
Kazimierz Nestor Sapieha. |
1789 - 10 maja – z ogrodu
Foksal w Warszawie w obecności króla Stanisława Augusta
Poniatowskiego, wystartował aerostat pilotowany przez
Francuza Jeana Pierre’a Blancharda, który wzniósł się na
wysokość 2000 m, a po 45 min wylądował w Białołęce. Był
to pierwszy lot załogowy balonem w Polsce.
1789 - 27 listopada – z inicjatywy prezydenta miasta
Jana Dekerta w Warszawie spotkali się prezydenci 141
miast królewskich Rzeczypospolitej.
1789 - 2 grudnia – czarna procesja – w trakcie trwania
Sejmu Czteroletniego ubrani na czarno mieszczanie,
delegaci miast królewskich, w złożonym królowi memoriale
zażądali m.in. dopuszczenia mieszczan do posiedzeń
sejmowych i prawa do nabywania przez nich dóbr
ziemskich. |
1790 - 4 listopada –
założono Cmentarz Powązkowski w Warszawie. |
1792 - 16 kwietnia –
Ignacy Wyssogota Zakrzewski został pierwszym prezydentem
Warszawy.
1792 - 20 maja – otwarto i poświęcono Cmentarz
Powązkowski w Warszawie.
1792 - Założenie na Woli cmentarzy:
Ewangelicko-Augsburskiego i Ewangelicko-Reformowanego
1792 - ukończenie budowy Pałacu Tyszkiewiczów |
1793 - 21 marca – Andrzej
Rafałowicz został prezydentem Warszawy. |
1794 - 1 marca – w Teatrze
Narodowym w Warszawie odbyła się premiera opery Cud
mniemany, czyli Krakowiacy i Górale Wojciecha
Bogusławskiego i Jana Stefaniego.
1794 - 28 czerwca: insurekcja kościuszkowska: lud
Warszawy wtargnąwszy do więzień, powiesił targowiczan na
szubienicach przy ratuszu.
1794 - 1 lipca – w Warszawie ukazał się pierwszy polski
dziennik informacyjny Gazeta Rządowa.
1794 - 6 września – insurekcja kościuszkowska:
zakończyło się oblężenie Warszawy.
1794 - 4 listopada – wkroczenie wojsk Suworowa i Fersena
do Warszawy. Szturm na Pragę i rzeź ludności.
9 listopada – wojska rosyjskie wkroczyły do Warszawy. |
1795 - 3/4 października –
III rozbiór Polski: w nocy na rozkaz króla Fryderyka
Wilhelma II najeźdźcy zrabowali z Zamku Królewskiego na
Wawelu insygnia królewskie, które przewieziono do
Berlina, a w roku 1811 przetopiono na złoto.
1795 - 25 listopada – III rozbiór Polski: ostatni król
Polski Stanisław August Poniatowski abdykował na rzecz
Rosji i został deportowany do Petersburga, Polska na 123
lata przestała istnieć jako państwo. |
1799 - 23 kwietnia –
pruski oficer Friedrich Georg Tilly został prezydentem
Warszawy. |
1800 - 1 listopada – w
Warszawie założono Towarzystwo Przyjaciół Nauk (istniało
do 1832 roku). |
1801
>>>>>>>> |