|
Boleść,
Bonifraterska (strona wschodnia),
Burmistrzowska,
Ciasna,
Dolańskiego,
Fondamińskiego,
Franciszkańska,
Freta,
Gomulickiego,
Konwiktorska,
Kościelna,
Koźla,
Pl.Krasińskich (strona
wschodnia),
Międzyparkowa,
Mostowa,
(pierzeja północna),
Nowiniarska,
Piesza,
Przyrynek,
Rajców,
Rybaki,
Rynek Nowego Miasta,
Samborska,
Sapieżyńska,
Stara,
Świętojerska (do Pl.Krasińskich),
Szymanowska,
Telakowskiej,
Wójtowska,
Zakroczymska. |
Jak pisze
Eugeniusz Szwankowski:
Plac Krasińskich rozciąga się między Długą i
Świętojerską, pomiędzy wylotami Miodowej i
Bonifraterskiej; ukształtowany w końcu XVIII w.
z dawnego dziedzińca pałacu Krasińskich. Pałac
wzniesiony przez wojewodę Jana Dobrogosta
Krasińskiego w 1. 1677-1683 wg projektu
znakomitego architekta Tylmana z Gameren należy
do najpiękniejszych w Warszawie. Dekorację
rzeźbiarską obu elewacji pałacu i od strony
placu, i od ogrodu wykonał Andreas Schliiter,
słynny rzeźbiarz gdański. Dziedziniec pałacowy
ogrodzony był od strony Długiej i Świętojerskiej
murem z bramami. W 1779 na wprost pałacu
wzniesiono gmach Teatru Narodowego i dziedziniec
w połowie wybrukowany przemienił się w plac
publiczny. W pałacu zakupionym w 1764 przez
Rzeczpospolitą mieściły się urzędy-komisje, od
których nazwano go pałacem Rzeczypospolitej lub
Komisji. Po pożarze w 1782 pałac odbudował arch.
Dominik Merlini nadając wnętrzom styl
klasycystyczny. W czasach stanisławowskich kilku
wybitnych architektów projektowało regulację
placu, projektów jednak nie wykonano. W1.
1796-1806 nazwano go placem Kamery od urzędu
Kamery Pruskiej w pałacu, a następnie placem
Komisji od mieszczącej się w tymże pałacu
Komisji Sprawiedliwości. W l. 1809/1810 od placu
do Bonifraterskiej przebito ul. Nowiniarską. W
1815 plac otrzymał nazwę Krasińskich.
W czasach Królestwa Kongresowego na placu
odbywały się targi na wełnę; w związku z tym
wystawiono w 1823 dwie żeliwne studnie empirowe
(arch. P. Aigner). Między pałacem i Długą w 1786
arch. Stanisław Zawadzki wzniósł klasycystyczny
budynek Komory Celnej z portykiem kolumnowym. Od
połowy XIX w. aż do 1944 mieściło się tu
Archiwum Główne Akt Dawnych. Między pałacem i
Komorą wzniesiono w 1838 pałac Badenich (arch.
A. Gołoński). W 1833 Teatr Narodowy zamknięto i
urządzono w nim składy; rozebrano go ostatecznie
w 1884 wznosząc na tym miejscu rząd kamienic
zamieszkałych przez ludność żydowską. Od końca
XIX w. aż do 1939 pl. K. wraz z ul. Miodową był
dzielnicą sądową; w 20-leciu międzywojennym w
pałacu Badenich mieścił się Sąd Apelacyjny, a w
pałacu Krasińskich - Sąd Najwyższy. W 1936
postawiono na placu pomnik Jana Kilińskiego. W
1937 w budynku sądowym odgradzającym plac od
Bonifraterskiej przebito arkadę i przeprowadzono
pod nią linię tramwajową biegnącą na Żoliborz.
W 1939 i 1944 obudowa placu została zniszczona,
pałace wypalone, a pomnik Kilińskiego hitlerowcy
wywieźli. Po wojnie ok. 1948 przez plac
przeprowadzono linię trolejbusową, zamiast
skasowanego tramwaju. W 1946 ustawiono ponownie
pomnik Kilińskiego przeniesiony w 1959 na
Podwale. W 1957 ukończono restaurację kościoła
garnizonowego, a w następnym roku pałacu
Krasińskich umieszczając w nim Zbiory Specjalne
Biblioteki Narodowej. Ruiny pałacu Badenich
rozebrano; w odrestaurowanej Komorze Celnej
umieszczono w 1965 Bibliotekę Instytutu Sztuki
PAN. Mury oficyny sądowej z arkadą rozebrano
łącząc pl. Krasińskich z Bonifraterską.
W miejscu pomnika
Kilińskiego w 1989 roku odsłonięto pomnik
Powstania Warszawskiego, a w 1999 roku oddano do
użytku gmach sądów z przepustem nawiązującym do
dawnego przejazdu w oficynie pałacu Krasińskich.
|
widok Pałacu Krasińskich od strony parku |
elementy
architektoniczne gmachu Biblioteki
Krasińskich - widok od strony parku |
gmach Sądu
Najwyższego |
pomnik
Powstania Warszawskiego |
|
słynne
wejście do kanałów przy rogu Długiej -
tu ewakuowali się powstańcy ze Starego
Miasta, idąc kanałami do Śródmieścia, -
kanałami przeszło ponad 5 tyś osób. |
|
|
|
|
|
|